Projekt Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Dąbrowskiej w Słupsku pn. „Przypomnienie – Barwinek i Boiska Stare” składa się z kilku odsłon: przygotowania i wydania publikacji – trzech opowiadań zamkniętych w brulionie; organizacji żywych lekcji historii dedykowanych dzieciom ze szkół podstawowych; digitalizacji materiałów z tornistra z roku 1936. Właścicielką tornistra odnalezionego na strychu przedwojennej kamienicy jest Alinka Kamińska. Planujemy również przygotowanie interaktywnej wystawy; umieszczenie materiałów na stronie Detektywi historii. Projekt został dofinansowany przez Muzeum Historii Polski z programu Patriotyzm Jutra i uzyskał wysoką pozycję punktową. Wkład własny pochodzi z Miasta Słupska.
W ramach zadania zostanie wydana książka składająca się z trzech części: pierwsza przedstawi polską dziewczynkę przesiedloną z kresów wschodnich, kolejna Stare Boiska, wieś na Lubelszczyźnie i babcię Genowefę oprószoną życiem, trzecia ukaże losy rodziny z Barwinka – wsi której już nie odnajdziemy.
Owa publikacja to retrospekcja – przywołanie życia minionego, relacja dwóch pokoleń, które zostały połączone nicią współczesną – emocjami najmłodszych. Opowieści odkopane z pamięci, dopełnione życiem, ikonografią i poetyką, opisem przyrody i przeżyć rodzinnych, wydają się być znakomitą formą przekazu dla pokolenia urodzonego po transformacji ustrojowo-społecznej. Reminiscencje w opowiadaniu, fakty historyczne i źródła ikonograficzne, niewątpliwie są dopełnieniem losów osadników pomorskich, ludzi przesiedlonych i polskich mieszkańców Pomorza na tych ziemiach urodzonych.
W projekcie zaplanowano wystawę fotografii ze zbiorów rodzinnych i zdjęcia zawartości tornistra dziecka przesiedlonego. Inspiracją jest odnalezienie tornistra z pełną zawartością: drewnianym piórnikiem, obsadką i stalówkami, zapisanymi zeszytami, podręcznikami i pamiętnikiem Alinki. W tornistrze zamknięte jest życie uczniowskie, jako stempel przypomnienia życia czyjegoś.
Dlaczego projekt historyczny?
Obserwujemy ciągły głód wiedzy w zakresie historii osadnictwa i potrzebę ukazywania unikalności wydarzeń i dawnych wojennych niepokojów. Naszym celem jest dotarcie do młodych ludzi, permanentne dopełnianie historii poprzez relacje osób jeszcze żyjących, pamiętających. Poszerzenie wiedzy oraz podniesienie samoświadomości historycznej u młodych ludzi, pobudzenie ich do refleksji, to są główne cele projektów historycznych realizowanych w MBP.
W Słupsku mieszka wiele osób, które w wyniku zawieruchy wojennej z własnej woli lub na skutek przesiedleń (m.in. akcji „Wisła”, akcji HT – Hrubieszów – Tomaszów) osiedliły się w tym mieście na stałe. Wśród osadników znajdują się osoby przybyłe z wielu zakątków Polski, również z Kresów Wschodnich, co czyni miasto wielokulturowym.
Wszyscy jesteśmy skądś, jeżeli nie my, urodzeni tu po 1945 roku, to nasi rodzice i dziadkowie. Temat przesiedleńczy jest wciąż żywy, a czym więcej informacji ukazuje się z zakresu osadnictwa, tym częściej docierają do nas sygnały o potrzebie opisania kolejnych dokumentów, kolejnych opowieści, ich digitalizacja i upowszechnianie. Projekt opieramy na wartościach edukacyjnych, bowiem edukacja młodego pokolenia jest podstawą bezpiecznego bytu, budzenia samoświadomości związanej z tożsamością i dbałością o społeczność w której żyjemy. Poznanie siebie nawzajem, poznanie przeżyć i wspólnych potrzeb jest dobrą drogą do tego, byśmy się wzajemnie szanowali, nie dopuszczając do siebie agresji. Nigdy więcej wojny.
Danuta Sroka – starszy kustosz MBP
